|
آزمون ها و نمونه سوالات ابتدایی در این وبلاگ می توانید سوالات مربوط به دروس ابتدایی و راهنمایی را دانلود نمایید. درباره وبلاگ  خدايا.... چه خوش است .... در دشت آرامش ياد تو گام برداشتن… با نگاه مهرباني تو نفس كشيدن… و با تبسم رضاي تو به سر بردن آخرین مطالب
لینک های مفید
دوشنبه بیست و هفتم آذر ۱۳۹۱ :: ۵:۳۳ ق.ظ :: نويسنده : سجاد سر زعیم
درس پژوهي lesson studyمقدمهپژوهشهاي بين المللي اخير در زمينه توسعه حرفه اي معلمان، روشنگر جهت گيريهاي متفاوتي از اقدامات معمول در اين حوزه است. اين پژوهشها بيشتر بر مدرسه و کلاس درس استوار است و مي کوشد معلمان را بيش از پيش در تصميم گيريهاي مربوط به شيوه هاي بهبود کيفيت آموزشي مدارس مشارکت دهد. اين آموزش به معلمان کمک مي کند تا به هنگ.ام کسب صلاحيتهاي حرفه اي در حين کار به بازسازي فکري خويش و دانش آموزان در فرايند ياددهي - يادگيري توجه جدي مبذول دارند. درسپژوهي الگويي (نمونهاي) از پژوهش مشاركتي در كلاس درس است كه ايده ژاپني براي توسعه حرفهاي معلمان ميباشد. از جملة مهمترين موانع در توسعة حرفهاي معلمان، فاصلة بين نظريه و عمل و عدم تشريك مساعي با معلمان در برگزاري دورههاي آموزش معلمان است. بررسيهاي بينالمللي اخير در حوزة توسعة حرفهاي معلمان، بيانگر رويكردهاي نويني مانند پژوهش مشاركتي در كلاس درس است كه بيش از اقدامات گذشته در تلفيق نظريه و عمل توفيق يافته است (سركار آراني، 1378). يك نمونه از فعاليتهاي مربوط به توسعة حرفهاي معلمان، روشي است كه ژاپنيها در ابداع و بهكارگيري آن پيشتاز محسوب ميشوند و امروزه با نام «درس پژوهي» شناخته ميشود. آنچه در ژاپن و برخي از كشورهاي ديگر با نام درسپژوهي مورد استفاده قرار گرفته و هماكنون نيز در جريان است، تلاشي در جهت بهبود فعاليتهاي آموزشي از طريق مشاركت با همتايان و همكاران است (خاكباز و همكاران 1387،: 126). مفهوم درس پژوهی"درسپژوهي" شكل اوليهاي از رشد حرفهاي معلمان در ژاپن است. هدف آن بهبود مستمر تدريس(آموزش) است به گونهاي كه دانشآموزان بتوانند مطالب بيشتري را بياموزند. تمركز اوليه آن نيز بر نحوه تفكر و يادگيري دانشآموزان است. "درسپژوهي" با ساير اشكال رشد حرفهاي متفاوت است، به اين دليل كه پرورش حرفهاي در حين ياددهي و يادگيري(آموزشي) صورت ميگيرد. تمركز آن، چنانكه استيگلر و هيبرت (1384) در «شكاف آموزشي(يادگيري) » اشاره كردهاند، تدريس است، نه معلمان، كار كردن دانشآموزان است، نه كار دانشآموزان. ملاك سنجش در موفقيت "درسپژوهي" يادگيري معلمان است نه توليد يك درس. تهيه دروس بهتر نتيجه جانبي و ثانويه فرايند است، اما نه هدف اوليه آن. فرآیند و چرخه درس پژوهیدرسپژوهي، يك حلقة پژوهشي است كه در آن، معلمان بهصورت گروهي دربارة موضوعات برنامة درسي به پژوهش ميپردازند. آنها در ابتدا به «تبيين مسئله» ميپردازند كه فعاليت گروه درسپژوهي را برانگيخته است و هدايت خواهد كرد. مسئله ميتواند يك سؤال عمومي (براي مثال برانگيختن علاقه دانشآموزان به پژوهش) يا سؤال جزئيتر باشد (براي مثال، بهبود فهم دانشآموزان از چگونگي جمع كردن مطالب براي تحقيق جزئي). سپس گروه به مسئله شكل ميدهد و برآن تمركز ميكند، بهنحوي كه بتواند در يك درس خاص كلاسي مطرح شود. معمولاً مسئلهاي را انتخاب ميكنند كه از فعاليتهاي خود بهدست آوردهاند يا براي دانشآموزانشان دشواريهايي ايجاد كرده است. هنگامي كه يك هدف يادگيري انتخاب شد، معلمان براي «برنامهريزي» و «طراحي درس» تشكيل جلسه ميدهند. اگر چه در نهايت يك معلم، درس را به عنوان بخشي از فرآيند پژوهش تدريس خواهد كرد، ولي خود درس محصول گروهي تلقي ميشود. در اينجا هدف نه تنها توليد يك درس اثربخش بلكه درك چگونگي و چرايي كاركرد درس براي افزايش «فهم مطالب در ميان دانشآموزان» است. اغلب، برنامة اوليهاي كه گروه توليد ميكند، در جلسهاي براي همة معلمان مدرسه مطرح ميشود تا به نقد درآيد. براي تدريس، تاريخي (زمان) معين ميشود. معلمان گروه هر كدام نقشي را برعهده ميگيرند و زمينههاي لازم براي اجراي موفق درس در شرايط واقعي مورد بررسي قرار ميگيرد. هنگام شروع درس، معلمان در قسمت عقب كلاس ميايستند يا مينشينند. ولي زماني كه از دانشآموزن خواسته ميشود سرجاي خود تمرين كنند، معلمان ناظر، قدم ميزنند، كار دانشآموزان را مشاهده ميكنند و همچنان كه درس ادامه مييابد از فعاليت دانشآموزان يادداشت برميدارند. گاهي بهمنظور تجزيه و تحليل درس و بحث دربارة آن در زمان ديگر، فيلمبرداري ميشود. سپس معلمان، طي يك جلسه به نقد كار مشترك خود ميپردازند. در اين جلسه، معمولاً به معلمي كه درس را آموزش داده است، اجازه داده ميشود اول از همه صحبت كند و نظر خود را دربارة چگونگي اجراي درس و مسائل عمدة آن، اظهار نمايد. سپس معلمان ديگر گروه معمولاً از ديدگاه انتقادي دربارة قسمتهايي از درس كه بهنظر آنها مشكل داشته است، صحبت ميكنند. «تمركز بر درس است» نه معلمي كه آن را آموزش داده است؛ هر چه باشد درس، محصولي گروهي است و همة اعضاي گروه در مورد نتيجة برنامة خود، احساس مسئوليت ميكنند. در واقع آنها از خود انتقاد ميكنند. چنين كاري نه يك ارزيابي شخصي بلكه فعاليتي است كه به بهبود فردي منجر ميشود و از همين رو حائز اهميت است. معلمان گروه درسپژوهي با توجه به مشاهدات و بازخودرها در درس تجديدنظر ميكنند. آنها ممكن است مواد آموزشي، فعاليتها، سؤالها و مسائل مطرح شده يا همة اين موارد را تغيير دهند. تأكيد آنها غلب بر تغيير مواردي است كه در جريان كلاس درس شواهد دقيقي مبني بر ضرورت آنها يافتهاند. زماني كه طرح درس تجديدنظر شده آماده شد، درس در كلاسي متفاوت تدريس ميشود. گاهي معلم درس، همان معلم قبلي است ولي در بيشتر موارد معلم ديگري از گروه پژوهشي، تدريس را برعهده ميگيرد. يكي از ويژگيهاي اين مرحله آن است كه همة اعضاي شوراي معلمان براي شركت در پژوهش به كلاس دعوت ميشوند. حضور آنان در مدرسهاي بزرگ كه تعداد معلمان جمع شده در يك كلاس آن احتمالاً از تعداد دانشآموزان كلاس بيشتر است، كاملاً شگفتانگيز بهنظر ميرسد (خاكباز و همكاران 1387 : 127). در اين مرحله معمولاً همة اعضاي شوراي معلمان در يك جلسة طولاني شركت ميكنند. گاهي يك فرد متخصص از خارج از مدرسه براي شركت در اين جلسه دعوت ميشود. معلمان و ناظران، درس را نقد و تغييراتي پيشنهاد ميكنند. هنگام بحث دربارة درس نه تنها يادگيري و فهم دانشآموزان بلكه آن دسته از مسائل عمومي كه به وسيلة فرضيههاي اصلي درسپژوهي بيان شدهاند، مورد توجه قرار ميگيرد و بالاخره دربارة اين كه چه چيزي از درس و اجراي آن آموخته شده است، صحبت به ميان ميآيد. در پايان، درسي كه معلمها بهروي آن بحث كردهاند و خلاصة همة جلسات در يك كتابچه جمعآوري و منتشر ميشود تامعلمان ديگر نيز از آن آگاهي يابند. در واقع در درس پژوهی گروههاي معلمان كار ميكنند تا دروسي را كه چندين بار تدريس ميشوند، مورد مشاهده قراردهند، بحث كنند و اصلاح كنند، تدوين نمايند(بازانديشي، نوانديشي، بازبيني و....). معلمان فقط يكي دو بار در سال در درسپژوهي درگيرو مشاركت كنند، زيرا فرايند كار سخت و فشرده است. يك دوره(سيكل) درسپژوهي عبارت است از: • انتخاب يك كانون (درس كانوني) • برنامهريزي براي مطالعه درس • تدريس درس در جمع عمومي • مشاهده عميق درس با محوريت هدفهاي گروه • گزارشدهي مستند • بازانديشي و تجديد نظر بر اساس تفكر گروه • تدريس درس تجديد نظر شده • مجدداً گزارشدهي مستند برنامهريزي، يك برنامهريزي درسي معمولي نيست. بخش مهمي از برنامهريزي مطالعه درس (در زبان ژاپني) kyozai kenkyuu نام دارد كه به "مطالعه فشرده و عميق مطالب" توسط دكتر ماكوتا يوشيدا [Dr.Makoto yoshida] ترجمه شده است. منظور از مطالب، تنها كتابهاي درسي نيست، بلكه درك موضوع مورد تدريس، مرور مطالب موجود براي تدريس آن، و بررسي تحقيقاتي است كه احتمالاً در آن حيطه(موضوع) انجام شده و موجود است. برخي اوقات، گروه(تيم) ممكن است از نظرات يك كارشناس[ يك فرد خبره] هم در زمينه[موضوع] مورد نظر كمك بگيرد. علاوه بر همه اينها، گروه كاملاً توجه دارد كه: • در پايان درس، از دانشآموزان انتظار ميرود چه چيزي را بدانند، • چگونه دانشآموزان را مشاركت داده و درگير كنيم و ترغيب نماييم، • چه سؤالي را مطرح كند و با چه واژههايي مطرح كند تا دانشآموزان را به فكر(تفكر) وادارد، • دانشاموزان احتمالاً چگونه به فكر(تفكر) واداشته ميشوند و چگونه به خطاهاي پيشبيني شده پاسخ ميدهند، • كارهاي انجام شده چگونه بايد مرتب شوند تا داستان درس شكل بگيرد، • چگونه درس به پايان برسد تا به دانشآموزان كمك كند كه از آن معنايي استنباط كنند(آنرا احساس كنند) تفاوت هاي درس پژوهي و اقدام پژوهيدرس پژوهي مثل اقدام پژوهي به شيوه مشاركتي به ارزيابي دقيق فعاليت هاي آموزشي ا نجام شده در ارتباط با موضوع مورد نظر ميپردازد. در اين شيوه دانش آموزان را در پژوهش خود سهيم و در واقع در حين عمل پژوهش مي كند ( سركار آراني ، 1378: 62) . در درس پژوهي كه در مدرسه و كلاس است، بيشتر بر مسائل آموزشي درس و كلاس تمركز دارند و به جنبههاي جزئي و كاربردي در كلاس تمركز دارد. درس پژوهي ( كه سركار آراني ، آنرا "پژوهش مشاركتي معلمان در كلاس درس" آورده است ) مثل اقدام پژوهي، پژوهشحين عمل است كه ميتواند تأثير بسياري در بهبود كيفيت كاري، آموزش درمدرسه و پرورش حرفهاي معلمان داشته باشد . در اين بخش ابتدا به تفاوتهاي درس پژوهي و اقدام پژوهي از دیدگاه بختیاری (1386) می پردازیم و بعد، شباهتها آنرا مي آوريم:
شباهت هاي درس پژوهي و اقدام پژوهي : 1- هر دو (درس پژوهي و اقدام پژوهي) به توسعه و پرورش حرفهاي كمك مي كند . 2- هر دو (درس پژوهي و اقدام پژوهي) مشاركتي است. 3- هر دو (درس پژوهي و اقدام پژوهي) گروهي (تيمي) است ( تاكيد بر كار جمعي). 4- هر دو (درس پژوهي و اقدام پژوهي) چرخهاي ( گردشي) است . 5- هر دو (درس پژوهي و اقدام پژوهي) توسط معلم شروع مي شود . 6- هر دو (درس پژوهي و اقدام پژوهي)، پژوهشي است با سئوال و مسألهاي شروع مي شود. 7- هر دو (درس پژوهي و اقدام پژوهي) به ترويج و گسترش علم كمك مي كند . 8- هر دو (درس پژوهي و اقدام پژوهي) ، معلم تازه كار و با سابقه را در كنار هم براي هم آموزي و از دگرآموزي دعوت مي كند. 9- هر دو (درس پژوهي و اقدام پژوهي) نيازمند نقادي فعال و متفكرانه است ( تفكر انتقادي ). 10-هر دو (درس پژوهي و اقدام پژوهي)، زمان و نتيجه (هر دو )مهم است . 11- هر دو (درس پژوهي و اقدام پژوهي)، تمركز در مسائل واقعي مدرسه و كلاس است . 12- هر دو (درس پژوهي و اقدام پژوهي)، كاربرد يافته و نتايج در عمل بكار گرفته ميشود . فرصت های "درسپژوهي"درسپژوهي" در مفهوم واقعي خود، معلمان را نسبت به اينكه دانشآموزان چگونه فكر ميكنند و چگونه ميآموزند، آگاه ميكند. درسپژوهي همچنين اهميت آگاهي از تصوير توسعهاي كلان آنچه را كه تدريس ميشود، و آگاهي از ضرورت توجه به جزييات تفصيلي را كه بر يادگيري دانشآموز اثر ميگذارند، آشكار ميكند. درسپژوهي بر اهداف روشن و درسهايي اصلي تأكيد ميكند. درسپژوهي توجه افراد را به اهميت كاربرد درست زبان جلب ميكند. درسپژوهي انديشيدن (بازانديشي و تفكر) درباره اينكه چگونه يك درس را به پايان برسانيم بطوري كه دانشآموزان آنرا بفهمند و بتوانند از آن معنا بسازند را قوت ميبخشد. يادگيرياي كه درسپژوهي براي معلمان به همراه ميآورد در طول تدريس آنان به كار گرفته ميشود. حتي دانشآموزان اظهار كردهاند از اينكه بزرگسالان علاقمندند بدانند آنها چگونه فكر ميكنند، احساس خوبي دارند. درسپژوهي، گروهي از درسها را توليد ميكند كه ميتوانند با گزارشهايي درباره اينكه چه چيزي خوب كار ميكند و چه چيزي خوب كار نميكند، تعامل و با هم مشارکت داشته باشند. منابعاستيگلر ، جيمز و هيبرت ، جيمز (1384). شكاف آموزشي : بهترين ايده ها از معلمان جهان براي بهبود آموزش در كلاس درس. ترجمه محمد رضا سركار آراني و عليرضا مقدم . تهران : مدرسه چاپ دوم . بختياري ، ابولفضل و ايراني ، يوسف (1386) . پژوهش عملي يا اقدام پژوهي . تهران : لوح زرين ، چاپ سوم بختياري ، ابولفضل (مرداد1386). اقدام پژوهي : فرآيندي در جهت بهبود وضعيت حرفهاي معلمان ، پژوهشنامه آموزشي : پنجمين ويژه نامه معلم پژوهنده ، شماره 25 : يادداشت سردبير خاكباز ، عظيمه السادات ؛ فدايي ، محمد رضا و موسي پور ، نعمت اله ( تابستان 1387). "تأثير درس پژوهي بر توسعه حرفهاي معلمان رياضي " . فصلنامه تعليم و تربيت . نشريه پژوهشكده تعليم و تربيت . 24،94: ص 123-146. سركار آراني ، محمد رضا (پاييز 1378) . "پژوهش مشاركتي معلمان در كلاس درس : تجربه ژاپن در پرورش حرفهاي معلمان در مدرسه" . فصلنامه تعليم و تربيت . نشريه پژوهشكده تعليم و تربيت . سال يازدهم . شماره پياپي 59: ص 61-76. سركار آراني ، محمد رضا (1386اسفند) . " درس پژوهي : الگويي براي توليد دانش حرفه اي در مدرسه " . رشد مديريت مدرسه. دوره ششم، شماره 51: ص 10-12 سركار آراني ، محمد رضا ( فروردين 1387 )." درس پژوهي : هستهي تحول در آموزش و پرورش . " رشد مديريت مدرسه . شماره 52: و همچنین رجوع شود به: www.lesson research .net www.Lsson research.net www.nsdc.org/library/strategies/lessonstudy.cfm www.tc.columbia.edu/lessonstudy/lsgroups.html www.lib.umich.edu/icollege/lessonstudy/index.htm https://udel.edu/pipermail/de-lessonstudy/2006-June/000074.html www.tc.edu/lessonstudy/lessonstudy.html |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
تمامی حقوق این وبلاگ محفوظ است |طراحی : پیچک
|
